به سوی حقیقت

مقام قرب جبرئیل امین نزد خداوند

چهارشنبه 87/1/14 12:31 صبح| قرآن | دیدگاه

بعض مفسّرین چنین اظهار میدارند که مقصود از رسول کریم خود پیمبر خاتم است که حضرتش قرآن را از حق تعالى بتوسط وحى گرفته و بر مردم ابلاغ نموده ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ واسطه وحى را بچهار صفت ستوده و معرّفى فرموده (رسول کریم است) صاحب جلال و کرامت است (ذِی قُوَّةٍ) صاحب قوت و عظمت و داراى شدّت وجود است عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ ملک مقرب نزد صاحب عرش استوار گردید مُطاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ مطیع امر پروردگار و امین وحى است.

اشاره بمقام قرب جبرئیل امین است که نزد صاحب و پروردگار عرش عظیم که مقصود از عرش در الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏ احاطه رحمت و احاطه قدرت و استیلاى وجود حق تعالى باشد مقام عندیّت و قرب بجوار احدیت دارد و چنین ملک مقربى با این اوصاف حامل آیات قرآنى است که کلام خدا را حکایت نموده وَ ما صاحِبُکُمْ بِمَجْنُونٍ قسم باین موجودات بزرگ که اساس خلقت باینها استوار گردیده که رفیق شما (محمّد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) دیوانه نیست آرى دیوانه کسى است که نسبت جنون میدهد بآن عقل کل که مظهر صفات لاهوتى و نماینده اوصاف لم یزلى است مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج‏15، ص: 28
وَ لَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِینِ محقّقا پیمبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم آن حامل وحى یعنى جبرئیل امین آن رسول بزرگوار را دید در افق روشن در محل طلوع آفتاب عکرمه از عبد اللَّه عباس چنین حدیث مینماید که حضرت رسول صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم بجبرئیل فرمود میخواهم تو را بآن صورت اصلى و بآن هیکلى که در آسمان دارى ببینم جبرئیل گفت طاقت ندارى و اکنون خواهى کجا خود را بتو بنمایم گفت بابطح جبرئیل گفت در آنجا نگنجم حضرت فرمود در منا گفت در آنجا نیز نگنجم در عرفات گفت نگنجم گفت بکوه حرا در روز موعود حضرتش بکوه حرا تشریف برد آن گاه دید جبرئیل از کوه‏هاى عرفات با هیبتى و جثه و صدایى از خشخشه و چلچله تمام روى آسمان از مشرق تا مغرب را پوشانیده سرش در آسمان پاهایش در طبقه هفتم زمین حضرتش از هیبت او بیهوش گردید جبرئیل بصورت انسانى فرود آمد و سر مبارکش را در کنار گرفت چون بهوش آمد جبرئیل گفت یا رسول اللَّه خلقت من در نظر تو بزرگ آمد اگر میکائیل را ببینى که سر او در زیر عرش و پاهاى او در زیر هفتم طبقه زمین است و عرش بر دوش وى نهاده شده لکن با این عظمت در موقع ترس از خدا از گنجشکى کوچکتر میگردد.
عارف رومى در تحقیقات عرفانى مضمون این حدیث را بشعر آورده:
مصطفى میگفت پیش جبرئیل که چنانچه صورت تست اى جلیل‏

مر مرا بنماى محسوس آشکار تا ببینم من تو را نظّاره وار

گفت نتوانىّ و طاقت نبودت حس ضعیف است و تنگ سخت آیدت‏

گفت بنما تا ببیند این جسد تا چه حد او نازکست و بى مدد

آدمى را هست حسّ تن سقیم لیک در باطن یکى خلق عظیم‏

نقش احمد زان نظر بیهوش شد بحر او از مهر کف پر جوش شد

احمد ار بگشاید آن پر جلیل تا ابد مدهوش ماند جبرئیل‏

مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج‏15، ص: 29