به سوی حقیقت

"پیامک از دیار باقی" مناسب نوروز نبود

پنج شنبه 87/1/15 9:20 عصر| نقد | دیدگاه

چندین سال است که تلویزیون ایران در روزهای تعطیلات نوروزی سریال هایی مخصوص این روزها پخش می کند. سریال هایی که به دلیل فضای شاد نوروز، عموما طنز هستند.
چند سالی بود که همزمانی ماه های محرم و صفر، ماه های عزاداری شیعیان، با عید نوروز باعث شده بود که سریال های تلویزیونی نوروز ملودرام باشند و مسئولان صدا و سیما برای جبران فضای ناشاد سریال ها، که گویا یک نقیصه به نظرشان می آمد،‌ نظارت بیشتری بر کیفیت این آثار می داشتند.
نمونه موفق آن سال ها سریال تراژدی "شب دهم" به کارگردانی حسن فتحی است که هم در ایران و هم در میان ایرانی های خارج از کشور مقبولیت یافته بود.
حالا دو سه سالی است که دیگر نوروز با محرم و صفر همزمان نیست و همه شبکه های تلویزیونی در خنداندن مردم در ایام نوروز با هم رقابت دارند.
شبکه های مختلف سیما در نوروز ?? نیز به مانند سال های گذشته ماراتنی ?? شبی را آغاز کردند و هرکدام با پخش سریالی سعی در جذب مخاطب بیشتر داشتند و مطلب حاضر قصد دارد تحلیلی از ? سریال "پیامک از دیار باقی"، "نشانی"، "مرد هزار چهره" و "قرارگاه مسکونی" که در ایام نوروز ازشبکه های ?، ?، ? و ? پخش شدند، داشته باشد.
? پیامک از دیار باقی( شبکه یک) :
سیروس مقدم برای تمامی بینندگان تلویزیون به چهره ای شناخته شده تبدیل شده است. کارگردان ?? ساله و آبادانی سینما و تلویزیون کشور فعالیت خود را از سال ???? با دستیاری کارگردان و طراحی صحنه و لباس در مجموعه? تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» آغاز و از سال ???? با فیلم «رد پایی بر شن» به عنوان منشی صحنه وارد جریان سینمای حرفه‌ای شد که ساخت سه فیلم سینمایی شیخ مفید (????)،شکوه بازگشت (????) و گرگهای گرسنه (????) به عنوان تجربه های سینمایی وی به حساب می آیند اما بدون شک سیروس مقدم در تلویزیون نامی شناخته شده تر است.
سیروس مقدم فعالیت در تلویزیون را از سال ?? و با ساخت سریال "روزهای زندگی" آغاز کرد و سپس ? سریال پرمخاطب مسافر (????)، پلیس جوان (????) ،دریایی‌ها(????)، ریحانه (????)، نرگس (????)، پرواز در حباب (????) و اغما(????) را ساخت تا به " پیامک از دیار باقی" برسد.
مقدم از "پیامک از دیار باقی" قصه زندگی مردی به نام منصور سیم‌خواه را روایت می کند که بشدت بدهکار است و طلبکاران بسیاری به دنبال او هستند. علاوه بر این او با بحران خانوادگی( دو همسر بودن) نیز روبه‌روست و این فشارها آنقدر زیاد می‌شود که در نهایت تصمیم می‌گیرد نقشه عجیبی را اجرا کند.
تا اینجای کار مقدم موفق شده است با استفاده از یک ایده جذاب مردن و مراسم خاکسپاری ساختگی و البته ایده نخ نما شده دوهمسره بودن گروهی از بازیگران شناخته سالهای اخیر سینما و تلویزیون و البته در راس آنها محمدرضا شریفی نیا را دور هم جمع کند تا از دیگر رقیبان خود پیشی بگیرد.
سیروس مقدم از آن دست کارگردانانی است که تلاش می‌کند کارش به بهترین نحو ممکن به آنتن پخش تلویزیون برسد و به همین دلیل هم آثاری مثل «اغماء» و «نرگس» هنگام پخش با اقبال روبه‌رو شدند و به همین خاطر سعی کرد با استفاده از معیار های ثابت خود «اس ام اس از دیار باقی» نیز تماشاگر پسند شوند.
بدون شک "اس ام اس از دیار باقی" پس از "مرد هزار چهره" پربیننده ترین سریال نوروزی امسال بود اما چند ویژگی دارد که وقتی آنها را کنار هم می‌گذاریم باعث شد کار جذاب و پر بیننده شود، اول این که از قصه ای نو، خوب و شکیلی برخوردار بود و دوم این‌که از گروهی بازیگران موفق و حرفه‌ای استفاده شده و سوم این که مقدم در نهمین سریال تلویزیونی خود از یک منظر تازه به مقوله طنز نگاه کرده‌است.
"پیامک از دیار باقی" اگرچه با رویکردی طنز ساخته شد اما روایت به این سو گرایش پیدا نمی کرد و اساسا قصه طنز نبود . هرگاه که متن به سمت و سوی یک کمدی کامل می رفت دچار ضعف می شد و هرگاه آن را به خصوص صحنه هایی که رضا شفیعی جم حضوری داشت اگرچه نچندان کامل ، اما باز هم تاثیر داشت در کنار سایر بازیگران به منولوگ گویی می پرداخت مطلوب تر شد.
از دیگر خصوصیت "اس ام اس از دیار باقی" که به" پیامک از دیار باقی" در هنگام پخش تغییر نام داد فیملبرداری خوب ‌امیر معقولی بود که متفاوت تر از کارهای مرسوم تلویزیونی از آب در آمد.
اما "پیامک از دیار باقی" به رقم ایده جذاب آن به لحاظ کارگردانی تجربه ای شاخص در کار سیروس مقدم به حساب نمی آید و از سوی دیگر وجود کراکتر های فرعی فراوان و عدم پرداخت یکسان به آنها از دیگر مشکلات این سریال به حساب می آید سریالی که علی رغم دارا بازیگرانی بسیار خوب به سبب تعدد نتوانست به طور کامل از توانایی های همه آنها استفاده ببرد.
? نشانی ( شبکه دو) :
شبکه دوم نیز برای ایام نوروز سریال «نشانی» را به کارگردانی رامبد جوان در برنامه خود داشت که اولین تجربه کارگردانی وی در سریال سازی به حساب می آمد. اتفاقات اصلی مجموعه «نشانی» حول محور دو خانواده می افتاد و جوان برای ایفای نقش های سریال خود از داوود رشیدی، پروانه معصومی ، فقیه سلطانی، کورش تهامی، امیرحسین صدیق ، پرویز پورحسینی، آتنه فقیه نصیری ، فلورا سام و برزو ارجمند استفاده کرد، مجموعه بازیگرانی که اگرچه به جزصدیق و تاحدودی فقیه نصیری مابقی تجربه چندانی در زمینه کار طنز نداشتند به همین علت می توان گفت "نشانی" تنها سریال نوروزی بود که به هیچ عنوان داعیه طنز نداشت و بلکه مجموعه عوامل مختلف دست به دست هم می دادنند تا موقعیتی کمیک خلق شود و شاید فیلمنامه ای که "فلورا سام" برای این سریال نوشت از جمله فیلمنامه های منسجم مجموعه های نوروزی بود.
محور اصلی داستان این مجموعه خانوادگی، زندگی دختری به نام «لیلا» با بازی خوب آتنه فقیه نصیری بود که ساکن دوبی است و به دنبال ورشکستگی شرکت عمه اش که او، مدیرعامل آن است، مجبور می شود به ایران سفر کند و در سفر به ایران برای پیدا کردن گنجی قدیمی به خانه خانواده حمیدی می ورد و.... نشانی قرار است یک کمدی - رمانتیک باشد اما در بین این دو ژانر دست و پا می زند.
اگرچه " نشانی" دومین تجربه رامبد جوان در مقام کارگردان پس از"گمگشته" بود اما با این وجود جوان توانست بازیهای خوب و یکدستی را از بازیگرانش بگیرد و به جز چند صحنه محدود( که در آن بازیگران به زور می خواستند لحظات ظنز بیافرینند) در باقی مواقع شاهد بازیهای خوبی بودیم. البته این سریال با وجود نقاط ضعف هایی که داشت توانست با رویکرد طنز- جدی خود مخاطب را در طی ?? روز پای تلویزیون بنشاند.
? مرد هزار چهره( شبکه سه)
بدون شک بهترین و پرسروصداترین مجموعه نوروزی امسال را باز هم مثل همیشه مهران مدیری ساخت.کارگردانی که در تک تک کارهای او می توان نشانه هایی از نبوغ و نوآوری را مشاهده کرد.
اگرچه قسمت هایی از سریال "مرد هزار چهره" مربوط به نقش آفرینی محمدرضا حسینیان و رضا رشیدپور، همچنین برخی عبارات ، به دلایل نا معلومی حذف شده بود اما بازهم کلیت کار مدیری به دلیل شناخت وی از مخاطب و همچنین تیم ثابت نویسندگان وی به سرپرستی "پیمان قاسم خانی" اثری جاندار و محکم بود و توانست تا پایان بینندگان را کنجکاوانه پای تلویزیون نگه دارد.
مهران مدیری این بار در بازگشتش به تلویزیون با سریال "مرد هزار چهره" با کلامی ظریف و طنز به بازگویی بخشی از مشکلات جاری کشور و جامعه پرداخته بود. سریالهای مدیری در این چند سال گذشته همواره بیننده را که مدت هاست از برنامه های تکراری صدا و سیمای ایران دلزده شده است، وادار می سازد تا شب ها پای تلوزیون تعمداً با صدای بلند بخندد و شاید در لحظاتی به این باور برسد که پر بیراه هم نگفته اند که "مدیری سلطان طنز ایران است".
در سیر ساخت سریال طنز همواره به دام تکرار غلتیدن، کارگردانان تلویزیونی ایران را تهدید کرده است، همانطور که مدیری هم در مسیر کارهای ابتدایش با ساختار تکراری و گاهی ملال آور روبرو بود، اما یکی از برجسته ترین شاخصه های مدیری خلاقیت فردی و نوعی هنجارشکنی که با صراحت بیان همراه می شود، وی را به چرخش در ساختار و حال وهوای کارهای بعدیش وادار کرد. و مدیری از کج راه تکرار به جاده مستقیم خلاقیت افتاد و مردم نیز که همواره از پدیده های جدید استقبال می کنند، مدام این سال ها در انتظار کاری جدید از مدیری؛ خصوصاً که این بار بزرگنمایی های معمول طنز واگویه ی مسائل روز خودشان بود.
از دیگر عواملی که نمی توان از اهمیت آن در موفقیت کارهای مدیری چشم پوشید، همکاری خوب گروهی است. تا بوده مدیری بوده وپیمان قاسم خانی و تیمش. به حق که این کارگردان طنز، خوب توانسته تیم خود را رهبری کند و یکپارچه و منسجم پیش رود.
به هرترتیب با وجود تمامی جرح و تعدیل هایی که " مرد هزار چهره" در زمان پخش دچار شد اما بازهم مدیری ثابت کرد در حال حاضر کسی بهتر از او طنز و البته مخاطب را نمی شناسد.
? قرارگاه مسکونی(شبکه تهران) :
اما شبکه پنج نیز برای پخش نوروزی خود مجموعه تلویزیونی «قرارگاه مسکونی» به کارگردانی «جواد رضویان» را در نظر گرفت که قرار بود سال گذشته از شبکه اول سیما پخش شود که بنابر نظر مدیران، پخش آن به تعویق افتاد و امسال از شبکه تهران پخش شد.
تحقیق و نگارش قرارگاه مسکونی را «علیرضا محمودی» انجام داده و موضوع آن درباره تعدادی سرباز در یک قرارگاه است که برای تعطیلات ایام نوروز تصمیم دارند به مرخصی بروند ولی با مشکلاتی روبه رو می شوند که این مشکلات دست مایه اصلی ساخت این مجموعه است.
بدون شک پس از "مرد هزار چهره" جواد رضویان در تازه ترین تجربه خود ( و البته نه اولین تجربه چراکه وی پیش از این "جزیره" را نیز برای شبکه تهران ساخته بود) یکی از بکر ترین و جذاب ترین سوژه ها به شمار می رفت و گرد آوری جمعی از بازیگران شناخته شده طنز نظیر مهران غفوریان، یوسف صیادی و خود جواد رضویان که بیننده را به یاد ساعت خوش می انداخت در کنار بازی گرفتن از مهران رجبی،علی صادقی،جواد عزتی،مهدی صبایی،شهرام قاعدی،محسن قاضی مرادی، شهره لرستانی،سیاوش مفیدی،سید رضا حسینی، آرش نوذری بابک نهرین، ارژنگ امیر فضلی، محمود بهرامی،قاسم زارع و مائده طهماسبی باعث شد قرار گاه مسکونی نیز در ردیف سریال های نوروزی موفق سیما قرار گیرد.
اگرچه رضویان در قرارگاه مسکونی صرفا قصد رقم زدن لحظاتی شاد را داشت و برخلاف "مرد هزارچهره" و "پیامک از دیار باقی" به خصوص اولی هیچ قصدی بر نقد اجتماع نداشت اما در مجموع سریالل خوبی را آماده پخش کرده بود و اگر این سریال سال گذشته از شبکه یک پخش می شد بدون شک موفق ترین سریال نوروزی لقب می گرفت.
به هرترتیب از میان سریال های نوروزی " مرد هزار چهره" به دلایل متعدد توانست از اسقبال بیشتری برخوردار شود و "پیامک از دیار باقی" ، "نشانی" و "قرارگاه مسکونی" نیز اگرچه شروعی خوب داشتند و در میانه دچار افول شدند و حتی در پایان نشانه های از زوال در آنها دیده شد اما با توجه به بی برنامگی همیشگی سیما توانستند هرچند برای دقایقی اندک تماشاگران را سرگرم کنند