سفارش تبلیغ
صبا ویژن
اعتراض به تخلفات آشکار در انتخابات

پیدایش پول های خاکستری در ایران فراهم تر از انواع درآمدهای غیر ق

پنج شنبه 87/1/15 9:13 عصر| اقتصاد | دیدگاه

پول خاکستری، پولی است که از کانال های زیر زمینی و پنهانی به دور از چشم ماموران حکومتی بدست می آید و به اظهار کارشناسان اقتصادی چون در ایران، دولت سازمان دهنده منافع اقتصادی است بستر برای ایجاد این پول میسر است.
پول شویی عبارت است از هر نوع عمل یا اقدام به عمل برای مخفی کردن یا تغییر ظاهر هویت نامشروع حاصل از فعالیت های محرمانه، به گونه ای که وانمود شود، این عواید از منابع قانونی سرچشمه گرفته است.
پولشویی یا تطهیر پول فعالیتی مجرمانه، در مقیاس بزرگ، گروهی، مستمر و دراز مدت است که می تواند از محدوده سیاسی یک کشور مفروض نیز فراتر رود.
پولشویی آثار زیانبار اقتصاد، جامعه و سیاست دارد. آلوده شدن بی ثباتی اقتصاد تضعیف بخش خصوصی و برنامه های خصوصی سازی کاهش کنترل دولت بر سیاست های اقتصادی ، فاسد شدن ساختار حکومت بی اعتمادی مردم، بی اعتباری دولت ها و نهاده های اقتصادی کشور تنها بخشی از این آثار است.
پولشویی یک فرایند سه مرحله ای است که مرحله اول مستلزم قطع هرگونه ارتباط مستقیم بین وجوه و جرمی است که حاصل شده، مرحله دوم مخفی کردن ردپای وجوه برای جلوگیری از تعقیب قانونی آن و مرحله سوم بازگرداندن وجوه به مجرم به صورتی که نحوه اکتساب و محل جغرافیایی آن قابل ردیابی نباشد.
پولشویی به عنوان یک جرم در دهه ???? به ویژه در مورد عواید حاصل از قاچاق مواد مخدر و داروهای روان گردان مورد توجه کشورهای غربی قرار گرفت.
این امر به دلیل آگاهی کشورها مزبور از سودهای کلان حاصل از این فعالیت مجرمانه و نگرانی آنها درباره گسترش مصرف مواد مخدر در جوامع غربی بود که انگیزه مبارزه با فروشندگان مواد مخدر را برای دولت ها از طریق تدوین قوانینی که آنها را از عواید غیر قانونی محروم کند به وجود آورد.
جامعه اروپایی مراحل اساسی در دستور العمل تعریف پولشویی را به صورتی بیان داشته اند، تبدیل یا انتقال یک دارایی، باعلم به اینکه از فعالیت های مجرمانه به دست آمده باشد، به منظور پنهان داشتن یا گم کردن رد منشا غیر قانونی آن دارایی، یا کمک به شخصی که مرتکب چنین جرمی شده است برای گریز از پیامدهای قانونی جرم مزبور است.
گروه کاری اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی FATF در گزارش فرایند عمل با رفتار پولشویی را شرح داده است که شامل اجزای زیر است:
تبدیل یا انتقال مال با علم به اینکه چنین مالی از یک جرم کیفری حاصل شده است به منظور مخفی کردن یا تغییر ظاهر منشاء غیر قانونی سال مورد نظریا کمک به شخصی که مرتکب چنین جرمی شده است برای فرار از پیامدهای قانونی عمل خود.
پنهان کردن یا تغییر ماهیت واقعی منشا، محل، جابه جایی یا مالکیت مال با علم به اینکه چنین مالی از فعالیت محرمانه حاصل شده است. تملک، تصرف یا استفاده از مال با علم به اینکه چنین مالی حاصل فعالیت های مجرمانه است.
درمتن کامل مقررات بانک مرکزی و در پیشگیری از پولشویی اینگونه تعریف شده است.
?- تحصیل و نگهداری یا استفاده از مالی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است.
?- معاونت با شخص یا اشخاص دیگر به منظور تبدیل یا انتقال مالی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است.
به طور کلی می توان گفت: از روند جریان انداختن درآمدهایی که فشار غیر دولتی دارند در اقتصاد کشور ها به عنوان پولشویی یاد می شود.
پول های کثیف، پولهایی که از درآمدهای نامشروع که به پول های کثیف معروف است را می توان به سه دسته تقسیم کرد.
پول سیاه: درآمدهایی که از راه قاچاق کالا و مواد مخدر و ثروت های نامشروع دیگر به دست می آید.
پول های خونین: به اقدامات ضد بشری و خیانت کارانه اطلاق می شود.
پول های خاکستری: به درآمدهایی گفته می شود که از کانال هایی زیر زمینی و پنهانی به دور از چشم ماموران حکومتی به دست می آید.
زمینه پیدایش پول های خاکستری در کشورهایی که اقتصاد در آنها بیشتر در حوزه دولت قرار داد و دولت سازمان دهنده منافع اقتصادی به شمار می رود بیشتر است و از آنجایی که اقتصاد ما هنوز در حوزه دولت قرار دارد پیدایش پول های خاکستری فراهم تر از انواع درآمدهای غیر قانونی است.
زمین خواری، رشوه خواری از معضلات موجود در پولشویی به حساب می آید که این نوع فساد مالی در ایران از رایج ترین پول های کثیف است.
عمل پولشویی یک فعالیت غیر قانونی است که در طی انجام آن، عواید و درآمدهای ناشی از اعمال خلاف قانون، مشروعیت می یابد به عبارت دیگر پو لهای کثیف ناشی از اعمال خلاف به پول های تمیز تبدیل شده و در بدنه اقتصاد جایگزین می شود.
این عمل، یک روش معمول و منطقی برای بدست آوردن سود از فعالیت های غیر قانونی برای مجرمان است. پول شویان کسانی هستند که یا خود اعمال خلاف را انجام داده و پول های ناشی از آن را تطهیر می کنند و یا افرادی هستند که پول های خلاف را به طور آگاهانه یا ناآگاهانه در سیستم مالی و اقتصادی کشور وارد می کنند.
ایران با ایجاد طرح های تازه از جمله راه اندازی دفتر حمایت از سرمایه گذاری که این دفتر مستقیما زیر نظر رییس سازمان بازرسی کل کشور اداره می شود و در آن نمایندگانی از اتاق بازرگانی، سازمان سرمایه گذاری، سازمان خصوصی سازی و معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه عضویت دارند.
از وظایف این دفتر پیگیری مسایل و مشکلات مربوط به سرمایه گذاری و سرمایه گذاران و همچنین سیاستگذاری ها و پیگیری هایی که مربوط به خصوصی سازی می شود.
پیامدهای ناگوار بعد از پولشویی در کشور باعث شد دولت مبارزه جدی تری با این پدیده داشته باشد و قانونی شدن مبارزه با آن را در اولویت قرار دهد.
در نشست نهاد گروه کاری اقدامات مالی در پاریس که وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان نیز حضور داشت، روند اجرایی کردن قانون پولشویی در ایران را عنوان کرد: داوود جعفری، وزیر امور اقتصادی و دارایی و تعدادی از نمایندگان بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی کشورمان به دعوت موسسه گروه کاری اقدامات مالی FATF در پاریس توضیحاتی در رابطه با قانون جدیدی که ایران درباره پولشویی داشت، ارائه کردند.
چون این سازمان وظیفه مبارزه با پولشویی در سطح همه کشورهای دنیا را دارد هیچ اطلاعاتی در زمینه فعالیت ایران نداشته اند که با این اقدام در مورد ایران نیز اطلاعاتی دریافت کرده اند.
با توجه به متنوع بودن روش های کسب سود از اعمال خلاف، بالطبع شیوه های تطهیر پول نیز پیچیده و متنوع خواهد بود. به عبارت دیگر شیوه های پول شویی، به عواملی چون نوع خلاف انجام شده، نوع سیستم اقتصادی و قوانین و مقررات کشوری که در آنجا خلاف صورت گرفته و نوع مقررات کشوری که در آنجا پول تطهیر می شود، بستگی دارد.
از معمولی ترین و مهمترین روش های پولشویی این است که پول شویان برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پول شویی، مقادیر زیادی پول نقد را به مقادیر کوچکی تبدیل کرده و یا به طور مستقیم در بانک سرمایه گذاری کرده و یا با آن ابزارهای مالی چون چک، سفته و غیره خریده و در مکان های دیگر سپرده گذاری می کنند.
از شیوه های دیگر تطهیر پول می توان به سرمایه گذاری موقت در بنگاه های تولیدی، تجاری قانونی، سرمایه گذاری در بازار سهام و اوراق قرضه، ایجاد سازمان های خیریه قلابی، سرمایه گذاری در بازار طلا و الماس، شرکت در مزایده های اجناس هنری و کالاهای قدیمی و انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مثل سوئیس اشاره کرد.
در نیتجه وجود این حجم وسیع پول کثیف ناشی از عملیات پول شویی بالطبع اثرات زیادی در سطح اقتصاد کلان خواهد گذاشت.
افزایش پول شویی، جرم و جنایت سبب کاهش تقاضای پول و کاهش معینی در نرخ سالانه می شود.
دولت ها برای مبارزه با پول شویی، یکسری از قوانین و مقرراتی را که به پول شویی مجال می دهند، تغییر دهند و همچنین با پیگیری یکسری از سیاست ها به مبارزه با پولشویی بپردازند.
از دیگر تمهیدات دولتها، بدین صورت که دولت ها باید با ارائه تمهیداتی در راس بازارهای مالی قرار گرفته و بر نقل و انتقالات ارزهای خارجی نظارت داشته باشند.
از دیگر راه های مبارزه با پول شویی در کشورها کمک گرفتن از سازمان بین المللی مبارزه با پول شویی است. اعضای FATF شامل کشورهای آرژانتین، استرالیا، اتریش، بلژیک، برزیل، کانادا، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، هنگ کنگ، سوییس، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، لوکزامبورگ، مکزیک، هلند، سوئد، نروژ، پرتغال، سنگاپور، اسپانیا، نیوزیلند، ترکیه، انگلستان و آمریکا و دو سازمان بین المللی اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس است که عمدتا مهمترین مراکز مالی جهان محسوب می شوند.
ناکافی بودن مقررات و نظارت در موسسات مالی با فقدان قوانین و مقررات مناسب برای ایجاد موسات مالی، نبود قوانین مربوط به شناسایی مشترک، موسسات مالی، پنهان کاری بیش از اندازه در موسسات مالی، فقدان سیستم موثر گزارش دهی در معاملات مشکوک، الزامات ناکافی مربوط به قانون تجارت برای ثبت فعالیت های بازرگانی، وجود موانع بر سر راه همکاری های بین المللی در حیطه مسوولان اجرایی، نقل و انقتال وجوه حاصل از مواردی مانند قاچاق مواد مخدر و مشروبات الکلی، قاچاق کالا، گریز ازمالیات، فحشاء، ربا، قمار، جنایت، قتل، آدم ربایی و سایر جرایم سازمان یافته از مواردی است که ضعف ایران را در مبارزه قانونی با پولشویی نشان می دهد.
باید چارچوبی تدوین شود که طبق آن، مراکز مسوول مبارزه با پولشویی بتوانند اطلاعات بدست آمده را بین خود و همتایان خارجی مبادله کنند.